Straż miejska ma pilnować porządku w miejscach publicznych i zapewniać mieszkańcom spokój. Ponadto strażnicy ochraniają obiekty komunalne i urządzenia użyteczności publicznej (mogą np. nałożyć mandat, gdy złapią kogoś na niszczeniu ławki albo latarni).
Straż miejska ma też uprawnienia w zakresie kontroli ruchu drogowego. Jednak nie jest to zatrzymywanie pojazdów, ale uzgodnione z komendantem miejskim policji rejestrowanie za pomocą różnych urządzeń pojazdów naruszających przepisy o ruchu drogowym (np. łamanie ograniczeń prędkości, korzystanie z pasa ruchu dla miejskich autobusów, wymuszanie pierwszeństwa, jazda na czerwonym świetle).
Jeśli straż miejska zarejestruje wspomniane przypadki łamania przepisów o ruchu drogowym, ustala właściciela pojazdu i wzywa go do siedziby straży, gdzie może go pouczyć, upomnieć i ukarać mandatem, a w razie odmowy jego przyjęcia - skierować sprawę do sądu grodzkiego.
Wykroczenie polegające na złamaniu zakazu ruchu po wyznaczonym odcinku daje strażnikom miejskim prawo do zatrzymania pojazdu. Ponadto funkcjonariusze mają prawo zatrzymać rowerzystę, motorowerzystę, pieszego, kierującego zaprzęgiem albo jadącego wierzchem, jeśli łamią przepisy
Straż miejska jest znana z tego, że wlepia mandat za parkowanie w niedozwolonym albo nakłada blokadę na koło, której samodzielne zdemontowanie jest wykroczeniem (niszczeniem mienia publicznego). Mandat od straży miejskiej nakładany jest wedle taryfikatora ogólnego, czyli używanego przez policję.